Day: August 30, 2018

Lijek tamoksifen (tamoxifen), poznatiji kao lijek za rak dojke, dramatično umanjuje simptome manične faze bipolarnog poremećaja i to brže od mnogih standardnih lijekova za mentalna oboljenja, pokazala je nova studija. Naučnici sa Državnog instituta za mentalno zdravlje (NIMH) pri Državnim institutima zdravlja (National Institutes of Health) u SAD-u koji su proveli studiju, pojasnili su mehanizam njegovog djelovanja: tamoksifen blokira enzim pod imenom protein kinaza C (PKC) koji reguliše aktivnost moždanih ćelija. Smatra se da je taj enzim pretjerano aktivan tokom manične faze bipolarnog poremećaja.

Trosedmična studija uključivala je 8 pacijenata kojima je dat tamoksifen ili placebo; svi pacijenti su bili odrasle osobe i u periodu studije bili su u maničnoj fazi poremećaja. Niko od pacijenata ili naučnika nije znao koje supstance dobija koji pacijent.

Na kraju studije, 63% pacijenata koji su uzimali tamoksifen iskusili su smanjenje maničnih simptoma, u poređenju na samo 13 njih koji su uzimali placebo.

TAMOKSIFEN

Pacijenti koji su uzimali tamoksifen odgovorili su na ovaj lijek već peti dan – što odgovara vremenu koje je neophodno da bi se tamoksifen akumulirao u mozgu u mjeri da umanji aktivnost PKC enzima.

Rezultati studije objavljeni su u septembarskom izdanju časopisa Bipolar Disorders.

Gotovo 6 miliona odraslih Amerikanaca ima bipolarni poremećaj čiji su simptomi onesposobljavajući. Oni uključuju drastične promjene raspoloženja, od depresije do izrazito pretjeranog uzbuđenja, enegičnosti i uznesenosti, koje je često popraćeno snažnom iritabilnošću. Kod djece se, također, može razviti ovo oboljenje.

Tokom manične faze bipolarnog poremećaja, pacijenti su “pretjerano aktivni” i mogu se impulsivno upuštati u opasne oblike ponašanja u koje se inače ne bi upustili. Oni se često upuštaju u riskantna ponašanja u potrazi za uzbuđenjem koja mogu imati ozbiljne posljedice po njihovo zdravlje, ili se recimo prepuštaju neobuzdanoj kupovini i trošenju novca koje je iznad njihovih finansijskih mogućnosti. Simptomi su ponekad tako teški da je neophodna hospitalizacija.

Izvor: National Institutes of Health, septembar 2007., http://www.nih.gov/news/pr/sep2007/nimh-12.htm

Rezultati studije provedene u periodu od četiri godine, objavljeni u žurnalu Biološka psihijatrija (Biological Psychiatry), podržavaju ranija saznanja da kod osoba sa bipolarnim poremećajem mozak nakon nekog vremena počinje slabije funkcionisati.

Bipolarni poremećaj (ranije poznat kao manična depresija), karakterišu naizmjenični periodi depresije i periodi manije. U periodu manije, osobe su obično entuzijastične, previše aktivne i potrebno im je manje sna. One mogu čak imati priviđenja ili halucinacije, i na većem su riziku od samoubistva.

Snimci uz pomoć magnetne rezonance mozgova 20 pacijenata sa bipolarnim poremećajem i istog broja volontera bez oboljenja pokazali su da svi tokom vremena gube male količine moždanog tkiva. Međutim, kod osoba sa bipolarnim poremećajem, gubljenje sive tvari – gdje se prerađuju nervni signali i u područjima važnim za memoriju, prepoznavanje lica i koordinaciju – bilo je veće nego u kontrolnoj grupi.

Naučnici sa Univerziteta u Edinburgu također su otkrili da su osobe koje su izgubile najviše sive tvari imale najviše epizoda manije i depresije i najveći pad moždane funkcije. Međutim, nije jasno da li je gubitak moždanog tkiva uzrok ili posljedica bolesti.

U svakom slučaju, studija podržava tezu da je kod osoba sa bipolarnim poremećajem kognitivna funkcija narušena, što može objasniti probleme sa kojima se pacijenti suočavaju kada se vrate na svoje radno mjesto.

Stoga, obezbjeđivanje najboljeg načina liječenja i spriječavanje remisije predstavljaju najvažniji cilj dugoročne kontrole ovog oboljenja.

Izvor: BBC, juli 2007., www.bbc.co.uk

Naučnici iz Velike Britanije su tokom studije koja je uključivala 1 000 tridesetdvogodišnjaka otkrili da je 45% novih slučajeva depresije i anksioznosti među ovim mladim ljudima uzrokovano stresnim poslom.

Učesnici studije definisali su stresan posao kao posao u kojem nemaju osjećaj kontrole, a imaju dugo radno vrijeme, nefleksibilne rokove i velike količine posla.

Stručnjaci su, stoga, upozorili da poslodavci trebaju poraditi više na očuvanju mentalnog zdravlja svojih uposlenika.

Depresija je najvjerovanije uzrokovana hormonima stresa koji utiču na mozak, zatim umorom i nedostatkom sna, rekla je voditeljica studije, dr. Maria Melchior, epidemiolog na Institutu za psihijatriju u Kings College u Londonu, te dodala da osobe sa stresnim poslovima obično nemaju dovoljno vremena da učestvuju u društvenim aktivnostima.Profesor Cary Cooper, profesor organizacione psihologije i zdravlja sa univerziteta University of Lancaster rekao je da poslovi postaju sve napetiji i stresniji.

“Moramo pomoći ljudima da rade na fleksibilniji način, da koriste tehnologiju da smanje obim svog posla, a ne da budu zatvoreni u kancelarijama po cijeli dan. Također, trebamo natjerati šefove i direktore da promijene način svog upravljanja – da vode posao uz pomoć nagrađivanja i pohvaljivanja, a ne kažnjavanja, te da shvate da uposlenici imaju potrebu da osjete da imaju određenu kontrolu nad onim što rade.”

Izvor: BBC, juli 2007., www.bbc.co.uk

Cilj studije naučnika sa Saint Louis univerziteta i Missouriu i Univerziteta North Carolina u Chapel Hillu, SAD, bio je da istraži uticaj simptoma depresije kod majke na problematično ponašanje djeteta, te procijeni mogućnost da pozitivna uključenost oca u porodične odnose modificira taj uticaj.

Studija je uključivala 6552 dijada majka-dijete u kojim je majka u 1992. godini pokazivala simptome depresije, a koji su intervjuisani svake dvije godine u periodu od 1. januara 1992. godine do 31. decembra 2002. godine; starosna dob djece se kretala između 0 i 10 godina života.

Modeli krivulje linearnog rasta pokazali su da negativni uticaj depresivnih simptoma kod majke na problematično ponašanje djeteta postaje zanemariv nakon izvršenih podešavanja po pitanju uključenosti oca i drugih varijabli poput starosne dobi djeteta, spola, rase, nivoa obrazovanosti majke, broja djece, nivoa prihoda i mjesta stanovanja. Pozitivno učestvovanje oca suprotno je proporcionalno znakovima problematičnog ponašanja djeteta. Uticaj depresivnih simptoma majke na ponašanje djeteta varirao je zavisno od stepena uključenosti oca.

Dakle, iz rezultata studije može se zaključiti da kada otac pozitivnim učestvovanjem aktivno kompenzira nedostatke koji proizilaze iz ograničenog funkcionisanja depresivnih majki, moguće je umanjiti rizik da dijete razvije problematično ponašanje.

Studija je objavljena u julskom izdanju medicinskog žurnala Arhivi pedijatrijske i adolescentne medicine udruženja JAMA.

Izvor: Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, juli 2007., broj 161, http://archpedi.ama-assn.org

Teška depresija je često stanje mozga koje djeluje onesposobljavajuće na čovjeka. Osim samog depresivnog osjećaja, karakteriše ga i negativan uticaj na kvalitet sna, nivoe energije, proces donošenja odluka, memoriju, kao i pojava misli o smrti i samoubistvu.

Iako antidepresivi pomažu mnogim oboljelim da nastave sa uobičajenim životom, samo 30% pacijenata se izliječi uz pomoć prvog propisanog lijeka, te ljekari najčešće nastavljaju propisivati različite lijekove koji, međutim, sa sobom nose značajne nus pojave, uključujući gojaznost, seksualnu disfunkciju, umor, pospanost i mučninu.

A sada, novu nadu pruža jedinstvena nova terapija tokom koje se vrši električna stimulacija velikog nerva koji izlazi iz mozga.
U nedavno sprovedenoj kliničkoj studiji na UCLA (Univerzitet Kalifornije Los Anđeles), stimulacija nerva trigeminusa dovela je u prosjeku do smanjenja intenziteta simptoma od 70 % tokom osmosedmičnog probnog perioda, a do remisije oboljenja došlo je kod čak 80 % pacijenata, što je veoma značajan procenat za ovu pilot studiju.

TNS nije novi projekat na univerzitetu UCLA u SAD-u. Prvi put ovu terapiju upotrijebio je dr. Christopher M. DeGiorgio, profesor neurologije na UCLA, za liječenje epilepsije kod pacijenata kojima ne pomažu lijekovi. Rezultati pozitivne studije izvodljivosti kod 12 epileptičara objavljeni su prošle godine u časopisu Neurologija (Neurology).

Stimulator koji je korišten u studiji o depresiji veličine je velikog mobilnog telefona. Dvije žice koje izlaze iz stimulatora provlače se ispod odjeće, a povezane su sa elektrodama koje se pričvršćuju ljepljivom trakom za čelo. Elektrode prenose električnu struju do nerva. Svi pacijenti u studiji koristili su uređaj otprilike osam sati svake noći tokom spavanja. U poređenju na antidepresive, nisu prijavljene nikakve značajnije nus pojave.

DeGiorgio ističe da ono što je zadivljujuće kod TNS pristupa jeste to da je moguće slati signale ključnim strukturama duboko u mozgu bez potrebe da se probija lobanja.

Vodeći istražitelj ove studije, dr. Ian A. Cook, profesor psihijatrije na Semel institutu za neuronauku i ljudsko ponašanje na UCLA univerzitetu, pretpostavlja da električna stimulacija nerva trigeminusa dovodi do kaskade dešavanja u postojećoj neuronalnoj infrastrukturi.

Da bi se omogućilo da istraživanja u laboratorijama u konačnici koriste pacijentima, odobrena je globalna licenca za proizvodnju uređaja za nervnu stimulaciju firmi NeuroSigma. Naučnici DeGiorgio i Cook su među izumiteljima na UCLA univerzitetu, te su neplaćeni savjetnici NeuroSigmi.

IZVOR: Medical News Today, septembar 2010., http://www.medicalnewstoday.com/articles/200050.php

U svom novom izvještaju, britansko udruženje za mentalno zdravlje Mind, poziva na novi “zeleni” pristup mentalnom zdravlju, nakon mnogobrojnih dokaza o korisnosti pristupačne, troškovno efikasne i prirodne dodatne terapije – ekoterapije.

Kako cijene i propisivanje lijekova nastavljaju rasti, te kako 93 % ljekara opšte prakse priznaje da propisuju antidepresante jer nemaju alternative, ekoterapija se treba vidjeti kao klinički validna opcija koja može imati ključnu ulogu u oporavku pacijenta.

Dvije studije Univerziteta u Essexu u saradnji sa udruženjem Mind, pokazale su da učestvovanje u vježbama u prirodi osigurava značajne koristi za fizičko i mentalno zdravlje osobe.

Prva studija uključivala je 108 osoba koje su učestvovale u aktivnostima u prirodi poput rada u bašti (52 %), šetnji u grupi (37 %), rada na konzervaciji (7 %), trčanja (3 %) i vožnje bicikla u grupi (1 %).

• 90 % osoba izjavilo je da kombinacija prirodne sredine i vježbe utiče najviše na to kako se osjećaju
• 94 % osoba reklo je da vježbe u prirodi povoljno utiču na njihovo mentalno zdravlje u smislu povećanja samopouzdanja, motivacije, relaksiranja, davanja smisla životu i osjećanja uspjeha, kao i da poboljšavaju njihovo fizičko zdravlje tako što im poboljšavaju kondiciju, revitaliziraju ih, pomažu pri mršanju i smanjuju ukočenosti zglobova.

Druga studija analizirala je i potvrdila ulogu prirodnog okruženja prilikom vježbanja u cilju mentalnog blagostanja. Jedna grupa učesnika šetala je u prirodi, dok je druga grupa šetala u zatvorenom prostoru, tj. jednom trgovačkom centru.

• 90 % učesnika osjetilo je poboljšanje samopouzdanja nakon šetnje u prirodi
• 44 % učesnika iskusilo je smanjenje samopouzdanja nakon hodanja po zatvorenom trgovačkom centru
• 71 % učesnika osjetilo je smanjenje depresivnih emocija nakon šetnje u zelenilu
• 50 % izjavilo je da se osjećaj napetosti povećao nakon hodanja po trgovačkom centru

Neke od preporuka udruženja “Mind”:

1. Ekoterapija treba biti prepoznata kao klinički validan način liječenja mentalnih poremećaja.

2. Ljekari porodične medicine/opšte prakse trebaju razmotriti propisivanje vježbi u prirodi za svakog pacijenta koji se suočava se mentalnom iscrpljenošću i tjeskobom.

4. Pristup zelenim površinama treba biti od ključnog značaja prilikom planiranja i procjene zdravstvene njege.

5. Nejednakost u pristupu zelenim površinama treba se tretirati kao pitanje ljudskih prava, društvene nepravde i diskriminacije.

6. Sve zdravstvene, javne i kazneno-popravne ustanove trebaju osigurati pristup zelenim površinama.

7. Arhitektura koja podržava mentalno zdravlje treba biti polazna tačka prilikom planiranja izgradnje urbanih i ruralnih područja.

8. Koristi vježbanja u prirodi potrebno je promovirati putem javnih zdravstvenih kampanja, sa posebnim naglaskom na omladinu.

Ključni rezultati prethodnih istraživanja

• Istraživanje je pokazalo da program vježbanja u prirodi pod nadzorom ljekara može biti jednako djelotvoran kao i antidepresivi za liječenje blage do srednje teške depresije (Halliwell, 2005.; Richardson et al., 2005).
• 93 % ljekara porodične medicine/opšte prakse propisuje antidepresive zbog nedostatka alternativnih opcija za liječenje (Hairon, 2006.).
  Tokom 2005. godine, u Engleskoj je propisano 27,7 miliona recepata za antidepresive, sa ukupnim troškovima od oko £338 miliona funti.
  Ministarstvo za zdravstvo Velike Britanije 2004. godine procijenilo je da bi povećanje tjelesne aktivnosti za 10 % kod odraslih osoba smanjilo troškove za najmanje £500 miliona funti godišnje, spašavajući 6000 života.
• Svjetska zdravstvena organizacija (WHO) predviđa da će depresija biti drugi najznačajniji uzrok lošeg zdravstvenog stanja do 2020. godine.
• Prosječno, odrasla osoba dnevno troši 500 kalorija manje u poređenju na prije 50 godina, a to je jednako netrčanju maratona svake sedmice (Eurodiet, 2001).
• Holandska studija otkrila je da ljudi koji žive blizu zelenih površina imaju manje zdravstvenih tegoba i imaju bolje fizičko i mentalno zdravlje nego osobe koje žive u gradskoj sredini (de Vries et al., 2001.).
• Istraživanje pokazuje recipročan odnos između blizine zelenih površina u urbanim područjima i nivoa stresa (Grahn and Stigsdotter, 2003.).
• Zatvorenici u Michiganu čije su ćelije imale pogled na polja i drveće imali su za 24 % manje posjeta ljekaru od zatvorenika čije su ćelije gledale na zatvorsko dvorište (Moore, 1981.).

Izvor: Mind, http://www.mind.org.uk

Depresija kod novih majki česta je u mnogim kulturama i pogađa negdje između 10 % do 20 % porodilja. U nekim visokorizičnim populacijama, procenat može biti čak 40 ili 50 %. Pošto depresija ima teške posljedice i po majku i po dijete, od ključnog je značaja da bude pravovremeno dijagnosticirana i liječena. Depresivne majke češće odlučuju prestati dojiti što ima negativne posljedice na oboje.

Istraživanja u polju psihoneuroimunologije (PNI) otkrila su da je depresija povezana sa upalama koje se manifestiraju visokim nivoima proinflamatornih citokina.

Stara paradigma depresije opisivala je upalu samo kao jedan od faktora rizika za pojavu depresije. Međutim, nova paradigma zasniva se na najnovijim istraživanjima koja ukazuju na to da fizički i psihološki stresori povećavaju upalu. Ove najnovije studije dovele su do značajnog preokreta u paradigmi depresije: upala nije više samo jedan od faktora rizika, ona je faktor rizika koji predstavlja osnovu svih drugih. Osim toga, upala objašnjava zašto psihosocijalni, psihološki i fizički faktori rizika povećavaju rizik od depresije. To je tačno za depresiju općenito i posebice za postporođajnu depresiju.

Porodilje su posebno ranjive na depresiju jer se njihovi nivoi proinflamatornih citokina značajno povećavaju tokom posljednjeg tromjesečja trudnoće – a to je period kada su također na velikom riziku od depresije. Pored toga, svakodnevna iskustva novih majki, poput poremećaja sna, postporođajne boli, te prošle i aktuelne psihološke traume djeluju kao stresori koji uzrokuju povećanje nivoa proinflamatornih citokina.

Dojenje ima zaštitni uticaj na mentalno zdravlje majke jer smanjuje stres i utiče na protuupalni odgovor tijela. Međutim, poteškoće sa dojenjem, poput bolnih bradavica mogu povećati rizik od depresije te ih je, stoga, potrebno što prije riješiti.

Zaključak

PNI istraživanje predlaže dva cilja za prevenciju i liječenje postporođajne depresije: smanjivanje stresa kod majke i smanjivanje upale. Dojenje i vježbanje umanjuju stres kod novih majki i čuvaju majčinsko raspoloženje. Osim toga, potrebno je primijeniti najsavremenije liječenje depresije koje uključuje protivupalne agense poput: omega-3 masnih kiselina, kognitivne terapije, kantariona (Hypericum perforatum) i konvencionalnih antidepresiva.

Izvor: Međunarodni žurnal dojenja 2007., 2:6 (International Breastfeeding Journal), http://www.internationalbreastfeedingjournal.com

Sve je više dokaza da psihosocijalni stres može odgoditi zarastanje rane, ali većina izvora tretira gotovo isključivo pitanje zarastanja dermalnih rana.

Mnoge hirurške procedure podrazumijevaju oštećivanje sluzokože, a trajanje i uloga procesa zarastanja, poput upale, kod ovih tkiva se značajno razlikuju od istih kada je upitanju zarastanje kože.

Osjećaji depresije i društvene izolacije česti su kod operisanih pacijenata, i aktuelna studija je, prema tome, težila da istraži da li ovi faktori predviđaju stopu zarastanja rana na sluzokoži.

Studenti koji su prijavili visok ili nizak nivo simptoma depresije ili usamljenosti pozvani su da učestvuju u studiji. Indeksi Skale usamljenost UCLA i Beck Depression Inventory korišteni su tokom pregleda. Kod 193 zdrava mlada čovjeka (raspon godina 18-31) napravljena je kružna rana od 3,5mm na tvrdom nepcu pod lokalnom anestezijom. Zarastanje rane praćeno je svakodnevnim video zapisima.

Prosječno trajanje zarastanja bilo je 7 dana. Kod izrazito disforičnih pacijenata, međutim, zarastanje je trajalo duže od ovog prosjeka. Ova povezanost ostala je očita i nakon ispravljanja širokog spektra demografskih varijabli i varijabli ponašanja, uključujući pol, starosnu dob, etničko porijeklo, te životne navike po pitanju zdravlja. Izrazito disforični pojedinci su također imali značajno veće prosječne veličine rana 2 dana nakon procedure pa nadalje. Usamljenost i lučenja kortizola tokom dana (mjereni tokom 5 dana) nisu dovedeni u vezu sa zarastanjem.

Dakle, može se zaključiti da depresivni simptomi mogu predvidjeti stopu zarastanja rane na sluzokoži kod zdravih mladih osoba, ali je potrebno izvršiti daljnja istraživanja da bi se utvrdili mehanizmi koji su uključeni u taj proces.

Izvor: Psychosomatic Medicine, avgust 2007., http://www.psychosomaticmedicine.org