Trudnoća i bebe-Trudnoća

Stručnjaci iz američke organizacije za prevenciju sljepila (Prevent Blindness America) napominju da su tokom trudnoće mogući problemi sa vidom, te da se trudnice trebaju odmah obratiti ljekaru ako primjete bilo kakve promjene u vidu.

Mogući problemi kod trudnica:

• Tokom trudnoće, promjene u nivoima hormona mogu uzrokovati mali promjene u dioptriji. Ovakve manje promjene obično nisu razlog za zabrinutost. Trudnice se mogu posavjetovati sa svojim ljekarom.
• Problem suhih očiju je obično privremen i prestaje nakon porođaja. Kapi za oči koje poboljšavaju vlažnost sigurne su za korištenje tokom trudnoće i dojenja.
• Migrene uzrokovane hormonalnim promjenama česte su u trudnoći. Nekada su tokom ovakvih glavobolja oči izrazito osjetljive na svjetlost. U slučaju migrene, trudnica se treba posavjetovati sa svojim ljekarom prije nego što uzme bilo koji lijek protiv bolova.
• Postoji veći rizik od oboljevanja od dijabetesa tokom trudnoće. Zamagljen vid može biti znak povećanog nivoa šećera u krvi. Sve žene koje su trudne ili koje planiraju trudnoću, a dijagnosticiran im je dijabetes, trebaju otići kod oftalmologa radi potpunog pregleda sa proširivanjem zjenica.
• Ponekad, trudnica može imati zamagljen vid ili primjetiti tačke u vidnom polju, što može biti znak visokog krvnog pritiska. Izrazito visok pritisak, između ostalog, može uzrokovati odvajanje mrežnice oka.

“Žene koje imaju određena oboljenja, poput glaukoma, visokog krvnog pritiska ili dijabetesa, moraju obavijestiti svoga oftalmologa da su trudne ili planiraju trudnoću, da bi ljekar pažljivo pratio bilo kakve moguće promjene u vidu,” rekao je Daniel D. Garrett, viši potpredsjednik organizacije Prevent Blindness America.

Mjere predostrožnosti kada je u pitanju nerođeno djete

Cigarete, alkohol i droge predstavljaju ogroman rizik po zdravlje još nerođenog djeteta, ali malo je poznato o poremećajima vida koje te supstance mogu uzrokovati. Izloženost ovim supstancama, kao i drugi problemi koji mogu dovesti do preranog poroda ili niske porođajne težine kod beba, povećavaju rizik od ambliopije (lijenog oka), strabizma i značajnih poremećaja u dioptriji.

http://www.preventblindness.org/

Autori studije, Vincent Jaddoe, Bero Verburg, Albert Hofman i drugi, istraživali su veze između pušenja tokom trudnoće i različitih karakteristika rasta fetusa kod 7098 trudnica koje su učestvovale u studiji Generation R (u periodu 2002-2006.) u Rotterdamu, Holandija.

Pušenje trudnica procijenjeno je putem anketa koje su provedene na početku, sredini i kraju trudnoće. Karakteristike rasta fetusa koje su procjenjivane uključivale su obim glave, obim stomaka i dužinu butne kosti koji su mjereni kontinuirano od sredine do kraja trudnoće.

Pušenje tokom trudnoće dovedeno je u vezu sa smanjenim rastom obima glave (−0.56 mm/sedmica), obima stomaka (−0.58 mm/sedmica), i dužinu butne kosti (−0.19 mm/sedmica). Ovaj manji rast rezultirao je manjom dužinom butne kosti od sredine trudnoće (gestacijske dobi 18-24 sedmice) pa nadalje i manjim obimom glave i stomaka od visoke trudnoće (gestacijska dob ≥25 sedmica) pa nadalje.

Autori studije zaključili su da pušenje tokom trudnoće utiče na smanjenje rasta obima glave, obima stomaka i dužinu butne kosti. Veći uticaj na dužinu butne kosti najvjerovatnije pokazuje da pušenje tokom trudnoće prvenstveno negativno utiče na periferna tkiva.

Izvor: American Journal of Epidemiology, 15. maj 2007. http://www.ingentaconnect.com/content/oup/aje

Pušenje u trudnoći mijenja DNK djeteta
Žene koje puše duhan tokom trudnoće povećavaju rizik od zdravstvenih problema kod svog nerođenog dijeteta, uključujući dječju astmu, kardiovaskularna oboljenja i slabiju plućnu funkciju, a nova studija može pomoći stručnjacima da razumiju razloge za to.

Naučnici na medicinskom fakultetu Keck School of Medicine univerziteta University of Southern California (USC) otkrili su da majčino pušenje mijenja strukturu DNK kod djeteta u majčinoj utrobi. Nova studija pokazala je da je fetalna izloženost majčinom pušenju povezana sa promjenama u DNK metilaciji, epigenetičkom mehanizmu.

Epigenetika istražuje načine na koje hemijske supstance koje se pripajaju DNK mogu aktivirati ili deaktivirati ekspresiju gena bez mijenjanja osnovnih genetskih informacija.

Dok epigenetika igra ulogu u istraživanju raka, malo je poznato o tome kako epigenetičke promjene mogu biti uzrokovane izlaganjem određenim materijama iz životne sredine.

Rezultati nove studije objavljeni su u septembarskom izdanju medicinskog žurnala American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine.

“Majke ne bi trebale pušiti tokom trudnoće,” izjavila je Linda Birnbaum, direktorica Američkog državnog instituta za nauke o uticaju okoliša na zdravlje U.S. National Institute of Environmental Health Sciences. “Majčino pušenje tokom trudnoće nije škodno samo za njeno zdravlje i zdravlje djeteta u njenoj utrobi, već su istraživanja pokazala da posljedice tog pušenja mogu pratiti dijete i do njegove zrele dobi, pa čak i uticati na buduće generacije,” rekla je Birnbaum.

IZVOR: American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, septembar 2009., http://ajrccm.atsjournals.org/cgi/content/abstract/180/5/462

Nova studija pokazala je da je pesticid hlorpirifos (klorpirifos) povezan sa poteškoćama u fizičkom i mentalnom razvoju kod male djece.

Ovaj proizvod zabranjen je za korištenje u američkim domovima, ali se naširoko koristi kao poljoprivredni pesticid za primjenu na voću i povrću. Opravdanost njegovog poljoprivrednog korištenja trenutno analizira američka Agencija za zaštitu okoliša (Environmental Protection Agency).

Studija je uključivala 266 djece iz siromašnih područja južnog Bronx-a i sjevernog Manhattan-a u New York-u. Hlorpirifos je često korišten u ovim područjima sve dok nije zabranjen za kućnu upotrebu 2001. godine.

Naučnici su otkrili da je visok nivo izloženosti ovom pesticidu (veći od 6,17 pg/g u pupčanoj vrpci u vrijeme rođenja) povezan sa padom od 6,5 poena u indeksu psihomotornog razvoja i padom od 3,3 poena u indeksu mentalnog razvoja kod trogodišnje djece.
Studija je objavljena na internetu 18. marta prije štampanog majskog izdanja žurnala American Journal of Public Health.

“Ova studija pomaže da se popune praznine po pitanju onoga što je poznato o efektima hlorpirifosa na razvoj male djece, pokazujući jasnu vezu između ove hemikalije i otežanog mentalnog razvoja i razvoja motorike kod djece čak i kada su u sredini prisutni i drugi potencijalno štetni faktori,” navela je u izjavi za štampu vođa studije, Gina Lovasi, sa Fakulteta za javno zdravstvo pri univerzitetu Columbia University.

IZVOR: Robert Wood Johnson Foundation, 18. mart 2010., www.rwjf.org/

Poznato je nekoliko ranijih studija koje su istraživale vezu između konzumiranja DHA (omega-3 esencijalne masne kiseline) tokom trudnoće i kognitivne funkcije kod djeteta, međutim, dosad nije analizirano konzumiranje DHA tokom trudnoće i sposobnost rješavanja problema kod djeteta u prvoj godini života.

Cilj ove studije stručnjaka sa Univerziteta u Connecticutu i Državnog univerziteta u Louisiani, SAD, bio je da testira hipotezu da bebe čije su majke tokom trudnoće konzumirale funkcionalnu hranu koja sadrži DHA pokazuju bolje sposobnosti rješavanja problema i memoriju prepoznavanja nego bebe čije su majke tokom trudnoće konzumirale placebo.

Studija je uključivala 29 trudnica koje su podijeljene u dvije grupe, od kojih je jedna grupa uzimala hranu pojačanu sa DHA od 24 sedmice trudnoće do poroda. U devetom mjesecu života, djeca su prošla pet testova koji su provjeravali sposobnost pronalaska skrivene igračke i memoriju.

Rezultati studije ukazali su na to da je konzumiranje DHA (omega-3 masnih kiselinama) imalo značajan uticaj na sposobnost rješavanja problemskih zadataka kod djece u 9 mjesecu života, ali nije bilo razlika između grupa kada je u pitanju memorija.

S obzirom na koristi koje omega-3 kiseline imaju na neurološki razvoj djeteta, trudnicama se savjetuje da u trudnoći i tokom dojenja konzumiraju 300mg DHA dnevno, međutim, neophodno je pažljivo odabrati izvore ili proizvode koji sadrže DHA. Najbolji prirodni izvori omega-3 masnih kiselina su masne ribe poput lososa, sardina i tunjevine. Zbog opasnosti od zagađenosti određenih riba živom, trudnicama se savjetuje da izbjegavaju ribe poput morskog psa, sabljarke ili kraljevske skuše.

Izvor: American Journal of Clinical Nutrition, juni 2007., http://www.ajcn.org/cgi/content/abstract/85/6/1572

Tim sa univerziteta University of Reading otkrio je da tokom trudnoće posteljica (placenta) izbjegava napad imunog sistema majke tako što se ponaša kao parazit, naime, ona se koristi mehanizmom skrivanja veoma sličnim onom koji koriste parazitske gliste.

Stručnjaci se nadaju da će bolje razumijevanje funkcionisanja placente pomoći u tretiranju ponavljajućih pobačaja i potencijalno opasnog stanja poput preeklampsije.

Posteljica ima ključnu ulogu u trudnoći, djelujući kao veza između majke i fetusa, osiguravajući mu neophodne hranljive materije.

Međutim, pošto i posteljica i fetus imaju različitu genetsku građu u odnosu na majku, teoretski, postoji opasnost da budu napadnuti od strane njenog imunog sistema.

Stručnjaci već znaju da posteljica luči protein neurokinin B koji se može naći u znatno višim nivoima kod majki kod kojih se razvila preeklampsija.

Tim sa Reading-a, koji je finansiralo Vijeće za medicinska istraživanja (Medical Research Council) težio je da ovo otkriće preobrazi u dijagnostičko sredstvo.

Međutim, oni su otkrili da placentalni oblik proteina nije reagirao na isti način kao oblik koji su koristili u laboratoriji. Dodatnim istraživanjem otkrili su da placentalni oblik neurokinina B sadrži molekuku fosfokolina (phosphocholine), koji parazitske gliste koriste da izbjegnu napad imunog sistema domaćina u kojem žive.

Vođa studije, profesor Phil Lowry je rakao: “Kada smo ovo otkrili, odmah smo počeli analizirati druge proteine u posteljici. I koliko smo do sada vidjeli, čini se da veliki broj proteina posjeduje ovu molekulu koja ih sakriva od imunog sistema majke.”

Profesor Lowry je zaključio da bi dizajniranje mehanizma koji bi učinio da ćelije postanu nevidljive za imuni sistem moglo dovesti do kreiranja lijekova za mnoge bolesti i stanja, pogotovo autoimuna oboljenja.

Izvor: BBC NEWS, novembar 2007., http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/2/hi/health/7081298.stm

Nova studija američkih naučnika sa univerziteta University of Rochester pokazala je da određene hemikalije u plastici – ftalati – mijenjaju način funkcionisanja mozga kod dječaka, doprinoseći tako rastućem broju dokaza o njihovoj škodljivosti.

Rezultati studije objavljeni su u medicinskom žurnalu International Journal of Andrology.

Ftalati imaju sposobnost da poremete hormonalnu ravnotežu, te je u EU već nekoliko godina zabranjeno njihovo korištenje u igračkama. Međutim, ftalati se još uvijek naširoko koriste u različitim predmetima u domovima, poput plastičnog namještaja, linoleuma, PVC zavjesa za kadu, plastičnih kutija i folija za pakovanje hrane, kao i drugih predmeta. Postoji mnogo različitih tipova ftalata i neki od njih imitiraju ženski hormon estrogen.

Naučnici su već dokazali da visoka izloženost flatatima u trudnoći može dovesti do rađanja dječaka sa abnormalnostima genitalnih organa. Međutim, oni sada tvrde da ftalati također mogu utjecati na mozak u razvoju tako što poništavaju djelovanje muškog hormona testosterona.

Dr Shanna Swan i kolege testirali su uzorke urina na tragove ftalata kod žena u sredini trudnoće, a zatim su pratili razvoj njihove djece (74 dječaka i 71 djevojčicu) do starosne dobi od 4 do 7 godina i anketirali majke u vezi s tim koje igračke njihova djeca vole i u kojim igrama uživaju.

Naučnici su otkrili da dva ftalata – DEHP (koristi se za omekšavanje plastike, za podove, itd.) i DBP (koristi se za poboljšanje fluidnosti ljepila i boja, za plastificiranje tekstila, itd.) mogu utjecati na ponašanje djece tokom igre. Dječaci koji su u utrobi majki bili izloženi visokim nivoima ovih ftalata manje su se igrali sa autićima, vozovima ili pištoljima, i rjeđe su se upuštali u “grublje” igre borbe sa drugim dječacima.

Elizabeth Salter-Green, direktor CHEM Trust-a, izjavila je da su rezultati studije zabrinjavajući, i iako je priznala da su dječaci čije je ponašanje analizirano bili još veoma mali, ona je istakla da smanjena “muška” igra u ovoj starosnoj dobi može dovesti do razvoja drugih feminiziranih karakteristika kasnije u životu.

IZVOR: BBC NEWS, novembar 2009., http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/2/hi/health/8361863.stm

FTALATI se koriste u mnogobrojnim proizvodima, od enteričkih premaza na lijekovima i dodacima ishrani, do agensa za želiranje, stabilizatora, lubrikanata, itd., te se primjenjuju u ljepilima, građevinskim materijalima, pesticidima, proizvodima za higijenu, deterdžentima, dječjim igračkama, pakovanjima, štamparskoj tinti, bojama, prehrambenim proizvodima, tekstilima, sredstvima za čišćenje i drugom. Kada su u pitanju sredstva za ličnu higijenu, ftalate sadrže: parfemi, sjene za oči, losioni za tijelo, lakovi za nokte, tečni sapuni i sprejevi za kosu. Smatra se da je ishrana (koja uključuje masnu hranu poput mlijeka, putera i mesa) glavni izvor DEHP i drugih ftalata u općoj populaciji.

Izloženost djece ftalatima je općenito veća nego kada su u pitanju odrasle osobe –najvjerovatnije zbog njihove navike da predmete stavljaju u usta. Autori studije koja je 2008. godine objavljene u žurnalu Pediatrics 121 (2): e260–8 (http://pediatrics.aappublications.org/cgi/content/abstract/121/2/e260) “primijetili su da je korištenje dječjeg losiona za tijelo, dječjeg pudera i dječjeg šampona dovedeno u vezu sa povećanim koncentracijama ftalata u urinu djece i da je ta veza bila najveća kod veoma male djece. Ovi rezultati pokazuju da dermalna izloženost može značajno doprinijeti zasićenosti tijela ftalatima u ovoj populaciji.”

IZVOR: Wikipedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Phthalate

Eksperimenti na životinjama pokazali su da ono što majka jede tokom trudnoće može uticati na to da li će njeno dijete biti podložno određenom oboljenju tokom svog života.

Ova podložnost rezultat je procesa koji mijenja način ekspresije gena bez mijenjanja ili mutiranja samog gena.

Tokom najnovijih eksperimenata, stručnjaci sa medicinskog centra Duke University Medical Center demonstrirali su činjenicu da izloženost fetusa bisfenolu A (BPA), hemijskoj materiji koja se koristi u proizvodnji plastike, dovodi do očitih promjena kod ploda bez mijenjanja njegovih gena.

Naučnici su dokazali da je statistički značajan broj miševa čije su majke tokom trudnoće primale BPA (u količinama manjim od zvanično štetnih za miševe) rođen sa žutom dlakom umjesto normalne smeđe. Žuto krzno ovih agouti miševa ranije je dovedeno u vezu sa puno većim rizikom od dijabetesa, gojaznosti i raka.

BPA je sintetički estrogen koji se koristi u svakodnevnoj proizvodnji plastičnih predmeta poput boca za vodu, kutija za hranu, dječijih flašica, itd. Rasprava o štetnom uticaju BPA-a na ljude stalno je aktuelna, jer je dokazano da je moguće detektovati određene nivoe ove materije u organizmu gotovo svakog čovjeka.

Međutim, ono što je najbitnije jeste to da su naučnici otkrili da unos folne kiseline ili genisteina, aktivnog sastojka soje, tokom trudnoće štiti dijete od negativnih efekata BPA-a u materici.
Ipak, stručnjaci su naglasili da su potrebne dodatne studije koje bi utvrdile optimalne količine ovih korisnih tvari koje trudnice trebaju konzumirati, te su istakli da se ni sa čim ne smije pretjerivati.

Izvor: Duke University Medical Center, juli 2007., http://www.dukemednews.org/news/article.php?id=10086

Gladovanje tokom trudnoće povećava rizik od ovisnosti kod djece
Djeca čije su majke preživjele holandsku “zimu gladi” sa 1944. na 1945. godine dok su ih nosile u stomaku, na većem su riziku da kad odrastu postanu ovisnici o drogama ili alkoholu, pokazala je prva studija čiji je cilj bio istraživanje veze između prenatalne izloženosti gladi i ovisnosti.

Već je poznato da prenatalna izloženost ekstremnom gladovanju povećava rizik kod djeteta od šizofrenije i drugih ozbiljnih mentalnih bolesti. Tokom studije, Franzek i saradnici poredili su 1,288 muškaraca i žena koji su registrirani sa problemom ovisnosti na području Roterdama sa 19,689 neovisnika koji žive u Roterdamu. Svi su bili rođeni između 1944. i 1947. godine.

“Zima gladi” nastupila je kada su njemačke vlasti nametnule potpuni embargo okupiranoj Holandiji da bi kaznili stanovnike zbog njihove pomoći Saveznim snagama, i ona je trajala od oktobra 1944. do maja 1945. godine. Tokom ovog perioda, prosječni unos kalorija bio je manji od 1,400 po osobi, i pao je na manje od 1,000 na vrhuncu gladi od februara do maja 1945.

Muškarci i žene čije su majke bile u prvom tromjesečju trudnoće tokom zime gladi imali su povećan rizik za 34% da će postati ovisnici kasnije u životu.

Ovi podaci su zabrinjavajući s obzirom da danas u svijetu postoje područja u kojima stanovništvo gladuje, a žene i dalje rađaju djecu, te je prisutna opasnost da se ta područja suoče sa povećanim stopama šizofrenije, mentalnih bolesti i ovisnosti.

IZVOR: Addiction, januar 2008.

Niski nivoi folne kiseline tokom trudnoće dovedeni su u vezu sa većim rizikom od poremećaja nedostatka pažnje/hiperaktivnosti (ADHD) kod djece između 7 i 9 godina starosti, pokazalo je novo istraživanje.

Rezultati podržavaju već dugo uvriježenu tvrdnju da količina folne kiseline kod trudnica utječe na razvoj nervnog sistema djeteta u utrobi.

Istraživači su, također, otkrili da su djeca majki sa niskim nivoima folne kiseline rođena sa značajno manjim obimom glave, što može ukazivati na sporiju stopu razvoja mozga prije rođenja.

Studija je objavljena u novembarskom izdanju medicinskog žurnala Journal of Child Psychology and Psychiatry.

“Rezultati naše studije podržavaju hipotezu da ishrana majke tokom trudnoće doprinosi razvoju pojedinca, te da nosi moguće posljedice na ponašanje djece kasnije u životu,” izjavio je autor studije Wolff Schlotz.

Ovi rezultati posebno su zabrinjavajući kada su u pitanju siromašnije porodice u kojima ishrana buduće majke ne predstavlja prioritet, te u kojima žene rjeđe uzimaju dodatke ishrani koji sadrže folnu kiselinu prije nego što zatrudne.

Aktuelne smjernice za žene koje planiraju trudnoću preporučuju da buduće majke uzimaju 400 mcg folne kiseline najmanje tri mjeseca prije začeća. Folna kiselina se u hrani prirodno nalazi u leći, grahu, grašku, tamnozelenom lisnatom povrću (brokula, kelj, špinat, blitva), citrusnom voću i njegovom soku.

IZVOR: HealthDay, novembar 2009., www.healthday.com

Djeca čije su majke bile izložene mikrobima tokom trudnoće na manjem su riziku od alergija, tvrde njemački stručnjaci.

Oni su otkrili da su skotni miševi koji su izloženi mikrobima iz štala dobili porod otporan na alergije. Mikrobi su potaknuli blagi upalni odgovor tijela majki, a taj odgovor je karakterizirala povećana ekspresija receptora za otkrivanje mikroba (TLR) i veća proizvodnja imunih molekula pod nazivom citokini.

Studija je objavljena 7. decembra u internetskom izdanju žurnala Journal of Experimental Medicine.

Naučnici su izjavili da su majčini TLR receptori od ključnog značaja za prenošenje zaštite od alergija na potomke.

Prethodna istraživanja pokazala su da djeca koja su odrasla na farmama – a koje su pune okolišnih mikroba – imaju manje alergija u odnosu na djecu podizanu u gradovima ili seoskim područjima u kojima se ne uzgajaju domaće životinje. Jedna od teorija je da izloženost mikrobima u ranom djetinjstvu reprogramira razvijajući imuni sistem djeteta da toleriše mikrobe i alergene kasnije u životu.

Međutim, nije samo izloženost djeteta mikrobima ključna za zaštitu od alergija. Naime, studije su pokazale da su djeca majki koje su živjele na farmama sa životinjama također manje sklona alergijama, bez obzira na to koliko su djeca bila sama izložena tim mikrobima. A ova posljednja studija upravo je otkila biološki mehanizam koji pomaže da se objasni taj fenomen.

IZVOR: HealthDay, 8. decembar 2009., www.healthday.com

Veze između majčinog unosa vitamina E, vitamina D i cinka tokom trudnoće, i astme, pištanja (wheezing-a) i ekcema kod njihove petogodišnje djece već su ranije primjećene. Stručnjaci sa Ultrecht univerziteta i Zavoda za javno zdravstvo u Holandiji, te Aberdeen univerziteta u Velikoj Britaniji proveli su novu studiju da bi istražili da li se konzumiranje specifične hrane tokom trudnoće može dovesti u vezu sa (ne)postojanjem astme i alergija kod djece.

Studija je započeta regrutovanjem žena tokom trudnoće, te je njihova ishrana ocijenjena uz pomoć ankete o učestalosti hrane (FFQ). Nakon 5 godina, procijenjeno je zdravlje njihove djece uz pomoć ankete o simptomima i FFQ-a. Grupe hrane od posebnog interesa bile su voće, povrće, voćni sokovi, proizvodi od integralnih žitarica, riba, mliječni proizvodi i masni namazi.

U studiji je učestvovalo 1253 petogodišnje djece, a podaci o ishrani njihovih majki tokom trudnoće prikupljeni su za njih 1212. Nisu okrivene konzistente veze između majčinog unosa analizirane hrane i dječijeg respiratornog zdravlja osim u slučaju jabuka i ribe. U slučaju jabuka otkrivena je očita obrnuto proporcionalna veza između unosa jabuka i pištanja i dijagnosticiranja astme. Također, obrnuto proporcionalan odnos utvrđen je i između majčinog konzumiranja ribe i dječijeg ekcema potvrđenog od strane ljekara.

Može se zaključiti da studija nije otkrila izravnu vezu između majčinskog unosa većine vrsta hrane tokom trudnoće i astme, respiratornih i alergijskih oboljenja kod petogodišnje djece, osim kada su u pitanju jabuke i riba. Dakle, konzumiranje jabuka i ribe tokom trudnoće može imati zaštitni uticaj na dijete, te spriječiti razvoj dječije astme i alergijskih oboljenja.

Izvor: Thorax, septembar 2007., http://thorax.bmj.com/cgi/content/abstract/62/9/772