U sklopu kontinuirane medicinske edukacije JU Dom zdravlja KS (KME), dana 24. 01. 2024. godine, u Sali za edukacije OJ Vogošća i putem Zoom platforme održano je predavanje na temu Asthma bronchiale.
Predavač je bila dr Aida Forto, specijalista pulmolog.
Bronhijalna astma (lat. asthma bronchiale) je hronična plućna bolest u kojoj dolazi do reverzibilne opstrukcije disajnih puteva zbog upale i hiperreaktivnosti bronhijalnog stabla. Multifaktorijalno je oboljenje, koje odražava odnos između genetskih faktora (domaćin) i faktora sredine (aeroalergeni, infektivni faktori, aerozagađenje, ishrana). Astma se karakteriše ponavljanim epizodama otežanog disanja, stezanja u grudnom košu i kašlja, posebno tokom noći ili u ranim jutarnjim satima. Ove epizode se obično javljaju tokom prehlade ili izlaganja aerozagađenju, duhanskom dimu ili jakim mirisima i respiratornim alergenima. Epizode otežanog disanja i sviranja u grudima mogu da prođu spontano ili nakon primjene lijekova koji šire disajne puteve. Razlikujemo dvije glavne vrste astme prema uzroku nastanka : alergijska i nealergijska. Alergijska astma je najčešći oblik astme i njene karakteristike su da se javlja u ranijoj životnoj dobi, prvi napad astme najčešće nastupa do pete godine života, postoji porodična sklonost razvoju bolesti (atopija), prisutne su često i druge atopijske bolesti (rinitis, dermatitis), testovi na alergene su pozitivni. Nealergijska astma je uzrokovana mehanizmima koji nisu imunološe prirode i nisu posredovani preosjetljivošću tipa 1. Sama etiologija bolesti još nije poznata. Karakteristike nealergijske astme da se javlja u kasnijoj životnoj dobi, nema pozitivne porodične anamneze na slična oboljenja, testovi na alergene su uredni, IgE nije povišen. Najčešći uzroci bronhospazma (bronhoopstrukcije) i napada nealergijske astme su: fizički napor, izlaganje hladnoći, lijekovi (acetilsalicilnakiselina, aspirin), hemikalije iz radne sredine te plućne infekcije.
Astma je obilježena periodima bez simptoma (faza remisije) i akutizacijom bolesti (astmatični napad koji je osnovna karakteristika bronhijalne astme i najčešće se javlja noću ili pred jutro i javlja se naglo). Dijagnoza astme se postavlja nakon opsežne obrade pacijenta: anamneza, klinički nalaz pluća, laboratorijski nalazi (eozinofilija), određivanje IgE antitjela i spirometrija koja je osnovna metoda u dijagnostici astme (ljekaru daje definitivnu dijagnozu za dvije najvažnije opstruktivne bolesti pluća astmu i hroničnu opstruktivna bolest pluća – HOPB).
Klasifikacija težine astme prema GINA smjernicama (globalna inicijativa za astmu) Astma se može klasifikovati u četiri stepena prema težini bolesti: povremena astma GINA 1 stepen;
blaga trajna astma GINA 2 stepen; umjerena trajna astmaGINA 3 stepen i teška trajna astma GINA 4 stepen.
Lijekovi koji se koriste u liječenju astme se mogu svrstati u dvije osnovne grupe: 1. protuupalni lijekovi – smanjuju upalu: inhalacijski kortikosteroidi (katkad je neophodna i peroralna ili paranteralna primjena kortikosteroida) i antagonisti leukotriena i 2. bronhodilatatori – šire disajne puteve i olakšavaju prolaz vazduha kroz njih: beta 2-agonisti ili LABA, LAMA ili antikolinergici i teofilini. Postoje i gotove kombinacije lijekova kao što je npr. kombinacija beta 2- agonist i kortikosteroida, koji se nalaze u inhalerima koji se koriste u liječenju astme.
Cilj terapije za astmu je staviti bolest pod kontrolu, spriječiti napade i poboljšati kvalitet života.
Pripremila: dr Aida Forto, specijalista pulmolog
