Imunološke uspomene koje ste stekli su neprocjenjive, građene su tokom mnogo godina. Virus morbila je posebno opasan jer ima sposobnost da uništi ono što je zarađeno: imunološku memoriju od prethodnih infekcija. U međuvremenu, proces borbe protiv infekcije malih boginja ostavlja pacijente posebno ranjivim na sekundarnu infekciju. Povećanje prevalencije ospica u svijetu je razlog za zabrinutost jer se morbiditet i smrtnost od ove bolesti proteže daleko izvan akutne infekcije ospicama. Kako tačno jedan virus može izazvati toliki haos?
Možda je najpoznatija karakteristika morbila njena ekstremna zaraznost. Virus malih boginja (MV), jednolančani (-)RNA virus koji pripada rodu morbillivirus, ima samo jednog prirodnog domaćina: ljude. MV se izuzetno prenosi kapljicama aerosoli, u prostoriji punoj izloženih ljudi, 90% nevakcinisanih će razviti bolest. Da stvar zakomplikuje, ovaj mikrob može ostati u zraku do dva sata.
Simptomi morbila
Zaražene osobe pokazuju simptome 10-12 dana nakon izlaganja, uključujući groznicu, kašalj, curenje iz nosa, suzne oči, Koplikove mrlje i osip. Tipično, infekcija ospica je samoograničavajuća i ne zahtijeva ništa više od palijativnog zbrinjavanja za liječenje ovih simptoma.
Ozbiljnije komplikacije kao što su upala pluća, encefalitis, pa čak i smrt mogu nastati tijekom akutne infekcije. Statistike pokazuju da će 2-3 od svakih 1000 slučajeva dovesti do oštećenja mozga ili smrti. Samo u 2017. godini SZO je procijenila da su morbili i sa njima povezane sekundarne infekcije odgovorne za otprilike 110.000 smrtnih slučajeva širom svijeta. Većina njih bila je kod djece mlađe od pet godina.
Imunološka amnezija: kako vaš imuni sistem zaboravlja da se bori?
Jedna od najjedinstvenijih karakteristika patogeneze morbila je njena sposobnost da resetuje imuni sistem inficiranih pacijenata. Tokom akutne faze infekcije, morbile izazivaju supresiju imuniteta kroz proces koji se naziva imunološka amnezija. Studije na neljudskim primatima otkrile su da MV zapravo zamjenjuje stare memorijske ćelije svog domaćina novim, MV-specifičnim limfocitima. Kao rezultat toga, pacijent se pojavljuje sa jakim imunitetom specifičnim za MV i povećanom osjetljivošću na sve druge patogene. Mnogi patogeni potiskuju imunološku funkciju, virus gripe oštećuje epitelne stanice dišnih puteva i povećava osjetljivost pacijenata na bakterijske vrste koje uzrokuju upalu pluća. Međutim, sposobnost uništavanja imunološke memorije i zamjene memorijskih limfocita je jedinstvena za MV.
MV izaziva infekciju spajanjem sa plazma membranama ćelija domaćina na način ovisan o receptoru. Kada MV uđe u respiratorni trakt, on prvo inficira alveolarne makrofage u plućima.
Broj T ćelija i B ćelija značajno se smanjuje tokom akutne faze infekcije malih boginja, ali dolazi do brzog povratka na normalne nivoe WBC nakon što se virus ukloni iz sistema. Ovo zapažanje je maskiralo ono što se stvarno događalo sve dok istraživači nisu mogli procijeniti kvalitativni sastav oporavljenih populacija limfocita. Sada znamo da se memorijske T ćelije i B ćelije koje se proizvode neposredno nakon infekcije dramatično se razlikuju od onih koje su postojale prije infekcije osipcama. Ne samo da su prethodno postojeće ćelije imunološke memorije izbrisane, već je došlo do masovne proizvodnje novih limfocita. A ovi imaju samo jednu memoriju, ospice. Dakle, domaćin ostaje potpuno imun na MV i značajno ranjiv na sve druge sekundardne infekcije. Ali koliko dugo?
Utvrđeno je da su potrebne otpilike dvije do tri godine nakon infekcije MV da bi se obnovila zaštitna imunološka memorija. Odgovarajući dokazi pokazuju da kod djece može proći i do 5 godina da razviju zdrav imuni sistem čak i u odsustvu imunospuresivnih efekata MV infekcije. Ako MV suštinski resetuje imunitet djeteta u razvoju na imunitet novorođenčeta, bit će potrebna revakcinacija ili izlaganje svim prethodno nastalim mikrobima kako bi se obnovila pravilna imunološka funkcija.
Šta se može učiniti da se problem ispravi ili spriječi?
Na sreću, vakcina protiv morbila je veoma efikasna u zaštiti ne samo od MV, već i od mnogih oportunističkih patogena koji žele da iskoriste imunološku amneziju izazvanu ospicama. Prema Centrima za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC), vakcina protiv malih boginja, zaušnjaka i rubeole (MMR) je 97% efikasna u prevenciji malih boginja nakon dvije doze , a široko rasprostranjena vakcinacija dovela je do više od 99% smanjenja bolesti u SAD-u.
Vakcinacija ne samo da sprječava širenje morbila, već i smanjuje uticaj imunološke amnezije i naknadnih sekundarnih infekcija koje su povezane sa ovim MV specifičnim fenomenom.
Izvor: American society for microbiology
https://asm.org/articles/2019/may/measles-and-immune-amnesia
